Khi lướt các trang mạng xã hội chúng ta có thể bắt gặp khá nhiều từ ngữ quen mà lạ đang được sử dụng rất phổ biến. Ví dụ như từ vô tri. Vậy vô trì là gì? Từ ngày có ý nghĩa ra sao? Cuộc sống như thế nào thì được coi là vô tri? Trong bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về từ ngữ này!
Bạn đang đọc: Vô tri là gì? Thế nào là sống vô tri?
Contents
1. Vô tri là gì?
Từ vô tri ngày càng được sử dụng phổ biến nhưng không phải ai cũng biết vô tri là gì. Vô tri là một từ ghép Hán Việt hiện đang được giới trẻ sử dụng rất phổ biến trong cuộc sống cũng như trên các kênh mạng xã hội.
Theo từ điển Hán Việt thì “Vô” có nghĩa là không, còn “Tri” có nghĩa là tri thức, hiểu biết. Thế nên, có thể hiểu từ vô tri là không có hiểu biết, không có tri thức hay khả năng nhận thức.
Người ta thường sử dụng từ vô tri để nói về các sự vật, ví dụ như cây, cỏ, đất, đá,… Đây đều là những vật không có nhận thức. Tuy nhiên, từ ngữ này cũng có thể sử dụng cho con người để chỉ những người không có khả năng xem xét, suy nghĩ, giải quyết vấn đề, làm những việc không có ý nghĩa, ngớ ngẩn.
2. Tại sao vô tri được sử dụng phổ biến?
Trên thực tế, vô tri là một tính từ đã có từ rất lâu trước đây. Thậm chí, nó còn xuất hiện trong cả ca dao Việt Nam:
“Hoài lời nói kẻ vô tri
Một trăm gánh chì đúc chẳng nên chuông”
Tuy nhiên, trước đây từ vô tri không được sử dụng quá thường xuyên. Chỉ trong vài năm trở lại đây, tính từ này bất ngờ trở nên phổ biến hơn trên các trang mạng xã hội tại Việt Nam và được rất nhiều bạn trẻ sử dụng. Được biết, sở dĩ tính từ này được dùng nhiều tới như vậy là bắt nguồn từ một chương trình thực tế có tên 2 Ngày 1 Đêm.
Trong chương trình này có một thành viên chơi là diễn viên Kiều Minh Tuấn bất ngờ có những tràng cười ở trong các tình huống không hề hài hước chút nào. Vì vậy, anh bị khán giả nhận xét là “vô tri”. Bên cạnh diễn viên Kiều Minh Tuấn thì người anh em cùng tham gia chương trình với anh là Lê Dương Bảo Lâm cũng như vậy.
Thế nên, nhiều khán giả đã mô tả sự vô tri của cả 2 thông qua một câu nói như sau: “Chỉ cần Dương Lâm dám nói thì Kiều Minh Tuấn sẽ dám cười”.
Cũng từ đó, từ vô tri dần dần trở nên thịnh hành hơn. Người ta thường sử dụng từ ngữ này để nhận xét người có hành động hay phát ngôn vô nghĩa, kỳ quặc, khiến người khác không hiểu tại sao lại như vậy.
Tùy vào cách dùng của mỗi người mà có thể để từ vô tri đứng một mình hoặc ghép với hành động nào đó để giúp người khác hiểu rõ hơn về sự vô nhận thức của hành động đó ở tình huống, hoàn cảnh cụ thể. Ví dụ như “cười vô tri”, “ăn nói vô tri”,…
3. Ý nghĩa của từ vô tri là gì trong Phật giáo?
Trong Phật giáo, nghĩa của từ vô tri là gì? Theo quan niệm Phật giáo thì có 5 yếu tố hay còn gọi là ngũ uẩn, gồm: Sắc – Thọ – Tưởng – Hành – Thức tạo nên con người. Trong đó:
Tìm hiểu thêm: So sánh sự khác nhau giữa rau cần ta và rau cần tây
- Sắc tức là phần thân hay còn gọi là phần sinh lý
- Thọ tức là cảm giác
- Tưởng tức là tri giác
- Hành là tâm lý của con người như vui, buồn, giận hờn, ghen tuông, thương nhớ, ghét bỏ
- Thức tức là nơi cất giữ cảm thọ, tri giác của con người. Cũng vì Thức có chức năng cất giữ nên nó còn được gọi là Tàng Thức
Phật giáo có quan niệm về vô tri khá khác biệt so với sự thường. Cụ thể, theo như Kinh Pháp Cú thì Phật có dạy rằng tư duy, nhận thức của những người vô tri luôn hướng về ái dục. Nguyên nhân là do người vô tri đôi khi sẽ tự mình che giấu đi sự thật.
Bên cạnh đó, vô tri còn đi liền với tà kiến. Con người có thể phân biệt và nhận thức được bản chất vô thường, khổ, không, vô ngã nhờ có tuệ giác chân thức, có nghĩa là cần phải có chánh tư duy. Có như vậy thì con người mới có khả năng ly dục và đoạn trì khổ não.
“Tư tưởng ỷ dâm dục
Tự phú vô sở kiến
Duy tuệ phân biệt kiến
Năng đoạn ý căn nguyên
思 想 猗 婬 欲
自 覆 無 所 見
唯 慧 分 別 見
能 斷 意 根 原”
Phật cũng đã dạy con người cách làm sao để có thể đoạn trừ khổ não, từ đó có tận hưởng một cuộc sống an vui, bình yên trong Kinh Tạp A Hàm. Cụ thể như sau:
“Đối với sắc không biết, không rõ, không đoạn tận, không ly dục thì không thể đoạn trừ khổ não.
Cũng vậy, đối với thọ, tưởng, hành, thức mà không biết, không rõ, không đoạn tận, không ly dục, thì không thể đoạn trừ khổ não.
Này các Tỳ-kheo, đối với sắc, nếu biết, nếu rõ, nếu đoạn tận, nếu ly dục, thì có thể đoạn trừ khổ não.
Cũng vậy, đối với thọ, tưởng, hành và thức, nếu biết, nếu rõ, nếu đoạn tận, nếu ly dục, thì có thể đoạn trừ khổ não.”
Hay:
“於色不知、不明、不斷、不離欲，則不能斷苦。如是受、想、行、識，不知、不明、不斷、不離欲，則不能斷苦,”
Dịch: “Ư sắc bất tri, bất minh, bất minh, bất ly dục, tắc bất năng đoạn khổ. Như thị, thọ tưởng, hành thức bất tri, bất minh, bất minh, bất ly dục, tắc bất năng đoạn khổ,”
“於色若知、若明、若斷、若離欲，則能斷苦；如是受、想、行、識，若知、若明、若斷、若離欲，則能堪任斷苦。”
Dịch: “Ư sắc nhược tri, nhược minh, nhược ly dục, tắc năng đoạn khổ. Như thị, thọ tưởng, hành thức nhược tri, nhược minh, nhược ly dục, tắc năng đoạn khổ.”
Với những ai là con cháu của Phật thì nên vâng theo lời Phật dạy và mỗi người đều nên thực hành chánh kiến, chánh tư duy. Mục đích của việc này là để giúp cho bản thân có được tri giác về sự vô thường, khổ, không, vô ngã của vạn vật. Từ đó sẽ không còn mê đắm, tham lam với sắc dục. Bên cạnh đó, tri giác cũng giúp cho con người đoạn trừ đi đau khổ.
>>>>>Xem thêm: Top 30+ địa điểm du lịch Đồng Tháp nổi tiếng
4. Sống vô tri là gì?
Ngày nay có rất nhiều người đang sống vô tri. Họ có những lời nói, hành động hoàn toàn không suy nghĩ, không có ý nghĩa gì. Vì vậy, họ rất dễ bị người khác nhận xét là kẻ “vô tri”.
Nếu như có ai đó nhận xét bạn vô tri thì hãy cẩn thận, dừng lại suy nghĩ lại những gì mình đã nói, đã làm xem có thực sự đang vô tri, thể hiện sự thiếu hiểu biết, thiếu suy nghĩ của mình không vì đôi khi nó không chỉ là một câu trêu đùa đơn thuần.
Như vậy là qua những chia sẻ của chúng tôi chắc hẳn bạn đã hiểu rõ ý nghĩa từ vô tri là gì rồi. Đây không phải là một từ mang ý nghĩa tích cực. Vì vậy, khi bạn nhận xét ai đó vô tri cần cân nhắc kỹ càng. Đồng thời, nếu bạn bị nhận xét là vô tri cũng nên cẩn thận suy nghĩ lại về bản thân mình.
