Rối loạn bùng phát gián đoạn Intermittent Explosive Disorder – viết tắt là IED là một chứng rối loạn tâm thần khá phổ biến. Tuy nhiên, rất nhiều người chưa thực sự hiểu về bệnh tâm thần này và không chú ý tới để điều trị đúng cách. Trong bài viết này, Bloggiamgia.edu.vn sẽ giúp các bạn hiểu rối loạn bùng phát gián đoạn là gì và nguyên nhân, biểu hiện cũng như những phương pháp điều trị bệnh. Hãy cùng theo dõi bài viết để biết được những thông tin về rối loạn bùng phát gián đoạn nhé.
Bạn đang đọc: Rối loạn bùng phát gián đoạn là gì? Nguyên nhân và phương pháp điều trị
Contents
1. Rối loạn bùng phát gián đoạn là gì?
Rối loạn bùng phát gián đoạn là một bệnh tâm thần liên quan đến các đợt tức giận bốc đồng, những cơn bộc phát bằng hành vi bạo lực hoặc lời nói tức giận nhưng không hề phù hợp với tình huống xảy ra. Nó có có thể dẫn đến tổn hại về thể chất cho người bị IED, với những người khác và cả môi trường, sự vật xung quanh.
Rối loạn bùng phát gián đoạn thường bị bỏ qua. Vì các cơn giận dữ, bộc phát đột ngột khiến người bệnh mất kiểm soát hoàn toàn khiến nó có vẻ giống như những cơn tức giận thông thường.
Bệnh thường bắt đầu ở thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên, từ 6 tuổi trở lên và có thể kéo dài tới hết cuộc đời. Những người lớn thường được phát hiện bệnh khi dưới 30 tuổi.
Phương pháp điều trị rối loạn bùng phát gián đoạn có thể sẽ có sự khác biệt ở mỗi một người bệnh. Nhưng các phương pháp điều trị chung là tâm lý trị liệu và thuốc men.
Nhìn chung, rối loạn bùng phát gián đoạn khiến người bệnh trở nên hung hăng và bạo lực mà không có lý do cụ thể. Nó liên quan đến một loạt lời nói bộc phát, bạo lực và tức giận bất ngờ.
2. Nguyên nhân của rối loạn bùng nổ liên tục là gì?
Một số yếu tố môi trường và di truyền, sinh học được xem là nguyên nhân của chứng rối loạn này. Một số nguyên nhân rối loạn bùng phát gián đoạn được biết đến bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Các nghiên cứu cho thấy rằng, có 44% đến 72% khả năng phát triển hành vi hung hăng bốc đồng là do di truyền. Cha mẹ mắc bệnh có thể di truyền sang cho con cái.
- Các yếu tố sinh học: Các nghiên cứu cho thấy cấu trúc và chức năng của não bị thay đổi khi mắc IED. Ví dụ, các nghiên cứu chụp cộng hưởng từ não (MRI) cho thấy rằng nó ảnh hưởng đến hạch hạnh nhân, là phần não liên quan đến hoạt động cảm xúc. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng cho thấy mức độ serotonin (một chất dẫn truyền thần kinh và hormone ) thấp hơn bình thường ở những người bị IED. Điều này khiến người bị bệnh khó kiểm soát được cảm xúc, hành vi của mình dẫn tới sự tức giận bộc phát.
- Các yếu tố môi trường: Bị bạo lực bằng tinh thần và thể chất trong thời thơ ấu hoặc chứng kiến bạo lực khi còn nhỏ đóng một vai trò không nhỏ trong sự phát triển của IED. Khi trưởng thành, những đứa trẻ này rất dễ mắc chứng rối loạn bùng phát gián đoạn.
3. Các triệu chứng của rối loạn bùng phát phát gián đoạn là gì?
Một lần rối loạn bùng phát gián đoạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Một số người có thể phát bệnh mỗi ngày, cũng có những người chỉ phát bệnh 1 lần trong tháng hoặc trong tuần. Mỗi lần phát bệnh thường kéo dài dưới 30 phút.
Những người bị IED trải qua các triệu chứng có cường độ khác nhau. Một số người thể hiện bằng lời nói, nhưng nhiều người lại có triệu chứng nặng và nghiêm trọng về hành vi bạo lực thể chất.
Các triệu chứng rối loạn bùng phát gián đoạn phổ biến là:
- Xuất hiện các cơn thịnh nộ bất ngờ
- Cảm giác thất vọng
- Khó chịu khi tiếp xúc với người khác
- Suy nghĩ bị phân tán
- Dư thừa năng lượng
- Tức ngực
- Ngứa ran: một cảm giác bất thường ở tay, chân và cánh tay
- Đánh trống ngực, nhịp tim tăng nhanh
Một số triệu chứng khác nặng hơn có thể là:
- Các cơn giận dữ
- Những lời xúc phạm, sử dụng những từ ngữ lăng mạ người khác
- Bắt đầu tranh cãi nảy lửa với mọi người
- La hét hung hăng
- Sử dụng bạo lực, chẳng hạn như tát hoặc đẩy người khác
- Đập phá, ném đồ đạc
- Đe dọa người hoặc động vật để trút giận
Những người mắc chứng rối loạn bùng nổ liên tục làm những việc như vậy do bốc đồng. Hầu hết họ đều hối hận về hành vi của mình khi đã tỉnh táo lại. Nhưng những hành vi này có thể gây ảnh hưởng đến các hoạt động và mối quan hệ hàng ngày của người bệnh. Trong nhiều trường hợp, nó cũng có thể dẫn đến tổn thất tài chính và pháp lý vì gây ra những cuộc ẩu đả, thương tích và hư hỏng đồ đạc.
Tìm hiểu thêm: 1 tô bún bò bao nhiêu calo? Ăn bún bò có dễ tăng cân không?
>>>Tìm hiểu:
- Rối loạn giấc ngủ làm tăng nguy cơ mất trí nhớ sớm
- Rối loạn hành vi giấc ngủ REM là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
4. Điều trị chứng rối loạn bùng nổ gián đoạn là gì?
Phương pháp điều trị rối loạn nổ liên tục tốt nhất là liệu pháp tâm lý. Một số người bệnh cũng có thể được đề nghị dùng thuốc kết hợp với liệu pháp tâm lý tâm lý trị liệu.
Mục tiêu điều trị IED là thuyên giảm các triệu chứng của cơn tức giận bùng phát, cải thiện chỉ còn một hoặc hai triệu chứng cường độ nhẹ. Bên cạnh đó là ổn định và đảm bảo sự an toàn của người bệnh và những người khác, cũng như hạn chế số lần, cường độ và tần suất bùng phát cơn giận.
4.1. Phương pháp tâm lý trị liệu cho IED
Tâm lý trị liệu (liệu pháp nói chuyện) thường là phương pháp điều trị chính cho chứng rối loạn bùng phát gián đoạn, đặc biệt là liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) .
CBT là một loại trị liệu có cấu trúc, hướng đến mục tiêu. Một nhà trị liệu hoặc nhà tâm lý học giúp bạn xem xét kỹ những suy nghĩ và cảm xúc của mình. Bạn sẽ hiểu được suy nghĩ của bạn ảnh hưởng đến hành động của bạn như thế nào. Thông qua CBT, bạn có thể loại bỏ những suy nghĩ và hành vi tiêu cực và học cách áp dụng các thói quen và lối suy nghĩ lành mạnh hơn.
CBT dạy những người có IED cách quản lý các tình huống tiêu cực trong cuộc sống hàng ngày và do đó có thể ngăn chặn các cơn bốc đồng hung hăng.
4.2. Điều trị IED bằng thuốc
Một số loại thuốc có thể hỗ trợ điều trị chứng rối loạn bùng phát gián đoạn. Ví dụ như Fluoxetine (một chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc, hay SSRI) là loại thuốc được nghiên cứu để sử dụng nhiều nhất cho điều trị chứng rối loạn tâm thần này. Bên cạnh đó là một số loại thuốc khác đã được nghiên cứu cho IED bao gồm phenytoin, lithium, oxcarbazepine và carbamazepine.
Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hay các bác sĩ tâm thần, tâm lý học thường kê các nhóm thuốc sau đây cho IED:
- Thuốc chống trầm cảm.
- Thuốc chống loạn thần.
- Thuốc chống co giật.
- Thuốc chống lo âu.
- Thuốc điều chỉnh tâm trạng.
5. Rối loạn bùng phát gián đoạn có thể được ngăn chặn không?
Những người bị IED thường không kiểm soát được bản thân. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát cơn giận của mình bằng cách làm theo một số mẹo sau:
- Suy nghĩ khác biệt hơn: Thay đổi suy nghĩ của mình một cách khác biệt hơn. Hãy cố gắng tìm ra những lý do hợp lý trong một tình huống gây hấn, tức giận và phản ứng với nó một cách hợp lý.
- Thực hiện theo kế hoạch điều trị của bác sĩ đưa ra: Không bao giờ bỏ lỡ các buổi trị liệu và bất kỳ loại thuốc nào do bác sĩ kê đơn.
- Phát triển các kỹ năng giao tiếp: Cố gắng lắng nghe lý do của người khác trước khi phản ứng lại một cách bốc đồng.
- Thực hành các kỹ thuật thư giãn: Bao gồm các bài tập thở và thiền định thường xuyên.
- Thực hiện một sự thay đổi trong thói quen: Làm theo một khuôn mẫu cụ thể thường làm tăng sự thất vọng hoặc chán nản. Hãy lập thời gian biểu trong ngày của bạn và thực hiện nhiều hoạt động khác nhau, thay đổi một số thói quen tốt hơn.
- Tránh các chất kích thích: Rượu và một số loại thuốc, chất kích thích có tác động đáng kể đến tâm trạng của một ngoài. Cố gắng tránh để không sử dụng chúng.
>>>>>Xem thêm: Trà detox là gì? Sử dụng các loại trà detox có tốt cho sức khoẻ không?
Chúng ta đã tìm hiểu rối loạn bùng phát gián đoạn là gì. Nếu bạn mắc chứng rối loạn tâm thần này, hãy điều trị y tế chuyên nghiệp bằng những phương pháp điều trị trên. Những phương pháp này có thể giúp ngăn chặn các cơn giận dữ bộc phát của bạn. Theo dõi Bloggiamgia.edu.vn để tìm hiểu thêm nhiều bệnh lý tâm thần khác nhé.
>>Đọc thêm:
- Rối loạn lưỡng cực là gì? Bệnh rối loạn lưỡng cực ảnh hưởng đến giấc ngủ như thế nào?
- Rối loạn cảm xúc theo mùa là gì? Triệu chứng, hậu quả và cách điều trị
