Kích thích nhầm lẫn sau khi mới ngủ dậy là 1 hiện tượng khá phổ biến, dễ bị đánh đồng với hiện tượng mớ ngủ, mộng du. Nhưng thực tế, trong khoa học giấc ngủ, đây cũng được xem là 1 dạng rối loạn giấc ngủ không thực tổn. Trong bài viết này, cùng tìm hiểu hiện tượng này là gì và cách khắc phục nhé!
Bạn đang đọc: Giải mã hiện tượng kích thích nhầm lẫn sau khi ngủ dậy
Contents
1. Kích thích nhầm lẫn là gì?
Rối loạn kích thích nhầm lẫn sau 1 giấc ngủ là 1 chứng rối loạn giấc ngủ khiến bạn hành động theo một cách rất kỳ lạ và không thể suy nghĩ mạch lạc sau khi thức dậy, chẳng hạn như bạn không biết mình đang ở đâu hoặc đang làm gì. Các biểu hiện của chứng kích thích nhầm lẫn sau khi ngủ dậy có thể bao gồm những điều sau đây:
- Nói chậm
- Suy nghĩ chậm, thiếu mạch lạc
- Trí nhớ kém
- Trả lời cộc lốc cho các câu hỏi hoặc trả lời lan man, khó hiểu
Khi một cơn kích thích nhầm lẫn xảy ra, bạn trông vẫn có vẻ như đang tỉnh táo mặc dù ý thức của bạn lúc này vẫn mơ hồ. Các đợt kích thích nhầm lẫn thường xuất hiện khi người khác đột nhiên đánh thức bạn dậy.
Mộng du hoặc la hét khi trải qua 1 cơn kích thích nhầm lẫn là khá phổ biến. Một số người bị kích thích nhầm lẫn đi kèm tình trạng nghiến răng. Tình trạng kích thích nhầm lẫn có thể kéo dài vài phút đến vài giờ. Những người mắc chứng kích thích nhầm lẫn có xu hướng không nhớ gì về những gì mình đã trải qua.
Kích thích nhầm lẫn được coi là một chứng mất ngủ. Loại rối loạn giấc ngủ này liên quan đến các sự kiện hoặc trải nghiệm không mong muốn xảy ra khi bạn đang ngủ, đang ngủ hoặc thức dậy.Trong một số trường hợp hiếm hoi, người ngủ có thể có những hành động nguy hiểm, mang tính thù địch và hung hăng.
Tình trạng kích thích nhầm lẫn ở trẻ em thường có vẻ kỳ lạ và đáng sợ đối với bậc cha mẹ. Đứa trẻ có thể có vẻ mặt bối rối và nhìn chằm chằm vào 1 nơi nào đó. Trẻ có thể trở nên kích động hơn khi bạn cố gắng an ủi chúng. Tình trạng này thường kéo dài từ 5 đến 15 phút.
Nhìn chung, kích thích nhầm lẫn ở trẻ em khá vô hại. Tần suất kích thích nhầm lẫn thấp hơn sau khi trẻ được 5 tuổi. Những đứa trẻ bị kích thích lẫn lộn ngày bé thường gặp hiện tượng mộng du khi bé ở độ tuổi thiếu niên.
2. Nguyên nhân gây hiện tượng kích thích nhầm lẫn
Kích thích nhầm lẫn có yếu tố di truyền, tức là nếu bạn gặp tình trạng thì rất có thể người thân trong gia đình bạn cũng mắc chứng rối loạn giấc ngủ này.
Bên cạnh đó, dưới đây là 1 số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc kích thích nhầm lẫn:
- Người làm việc xoay ca
- Người làm việc ca đêm
- Người mắc các rối loạn giấc ngủ khác (chứng mất ngủ, rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học)
- Ngủ không đủ giấc
- Rối loạn lưỡng cực và trầm cảm
- Rối loạn lo âu
- Stress, trầm cảm
Nguyên nhân tiềm ẩn cho rối loạn này bao gồm:
- Người đang trong quá trình điều trị, phục hồi từ chứng mất ngủ
- Người thường xuyên uống rượu
- Người mắc chứng ngưng thở lúc ngủ
- Rối loạn vận động chân tay định kỳ
- Sử dụng thuốc để điều trị các bệnh về tâm thần
- Lạm dụng thuốc và chất kích thích
- Bị đánh thức 1 cách đột ngột
Kích thích nhầm lẫn xảy ra với tỷ lệ như nhau ở cả nam và nữ. Tỷ lệ trẻ em và người lớn dưới 35 tuổi gặp kích thích nhầm lẫn cao hơn so với các nhóm khác, cụ thể 17% trẻ em báo cáo về tình trạng này trong khi có khoảng 3% đến 4% người trưởng thành bị kích thích nhầm lẫn.
3. Chẩn đoán kích thích nhầm lẫn
3.1. Tự kiểm tra
Nhiều người có thể không nhận ra bản thân họ đang mắc phải chứng rối loạn giấc ngủ này nên hầu hết các trường hợp phát hiện đều là do sự quan sát của người thân. Để tự kiểm tra các triệu chứng, bạn hãy trả lời 3 câu hỏi sau:
- Trong thời gian gần đây, có ai đó nói với bạn rằng bạn hành động một cách kỳ lạ hoặc bối rối khi họ đánh thức bạn dậy không?
- Hành vi này có được mô tả là mang tính bạo lực, thù địch hoặc hung hăng không?
- Những hành động này có giống với bạn thường ngày không?
- Hành động này có xảy ra một cách thường xuyên hay không?
Nếu câu trả lời của bạn cho mỗi câu hỏi này là có, thì rất có thể bạn đang bị kích thích nhầm lẫn. Thông thường, người mắc chứng này không có ký ức về các sự kiện, những hành vi họ đã làm hoặc nói.
3.2. Chẩn đoán
Ở trẻ em, cha mẹ nên theo dõi lịch trình ngủ-thức của trẻ, thời gian và đặc điểm của các hoạt động. Điều này có thể hữu ích trong việc xác định các bất thường, cũng như được sử dụng để xây dựng kế hoạch điều trị.
Tìm hiểu thêm: Tắm đêm vào mùa hè, nên hay không?
Việc đánh giá giấc ngủ giúp bác sĩ tìm kiếm các vấn đề về giấc ngủ khác có thể ảnh hưởng đến khả năng ngủ đủ giấc hoặc chất lượng giấc ngủ của trẻ. Trong một số trường hợp, phương pháp đo đa ký giấc ngủ có thể được khuyến nghị.
Ở người lớn, bác sĩ thường yêu cầu người bệnh hoàn thành nhật ký giấc ngủ trong hai tuần. Điều này sẽ cung cấp cho bác sĩ manh mối về những gì có thể là nguyên nhân gây ra bệnh. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn đánh giá giấc ngủ của mình bằng một bảng câu hỏi đơn giản.
Điều này sẽ giúp bác sĩ nắm được các vấn đề giấc ngủ đang ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn như thế nào. Bác sĩ sẽ còn cần biết lịch sử y tế đầy đủ của bạn. Hãy chia sẻ thành thật với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc bạn đang sử dụng và việc sử dụng thuốc nào trong thời gian trước đây. Ngoài ra, hãy nói với bác sĩ nếu bạn hoặc người thân đã từng bị rối loạn giấc ngủ.
Bác sĩ về sẽ cố gắng xác định xem có điều gì khác đang gây kích thích hoặc làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn không, chẳng hạn như:
- Rối loạn giấc ngủ khác
- Đang trong quá trình chữa bệnh
- Đang trong quá trình sử dụng thuốc
- Rối loạn sức khỏe tâm thần
- Lạm dụng chất kích thích
Bác sĩ có thể sẽ tiến hành kiểm tra giấc ngủ của bạn bằng cách đo đa ký giấc ngủ, một nghiên cứu về giấc ngủ bằng cách lập biểu đồ sóng não, nhịp tim và nhịp thở khi bạn ngủ.
Nó cũng theo dõi cách tay và chân của bạn di chuyển và ghi lại hành vi của bạn trong khi ngủ. Điều này sẽ giúp cho bác sĩ, các kỹ thuật viên biết liệu bạn có ra khỏi giường và làm bất cứ điều gì bất thường trong quá trình nghiên cứu về giấc ngủ hay không.
4. Cách điều trị kích thích nhầm lẫn
Hiện tượng kích thích nhầm lẫn khi ngủ có thể xảy ra khi 1 người trải qua giấc ngủ chập chờn, gián đoạn, không sâu bởi các vấn đề rối loạn giấc ngủ. Như vậy, để giảm hiện tượng kích thích nhầm lẫn, trước hết, người bệnh cần xác định và điều trị chứng rối loạn giấc ngủ bản thân đang gặp phải.
Đối với trẻ em, để điều trị chứng kích thích nhầm lẫn, trước hết bé cần học được cách duy trì lịch trình ngủ thức đều đặn không kể ngày cuối tuần và có được số giờ ngủ hợp lý đối với lứa tuổi của con.
Kích thích lẫn lộn có thể xảy ra khi giấc ngủ bị gián đoạn bởi các vấn đề về giấc ngủ khác. Điều trị chứng rối loạn tiềm ẩn có thể sẽ làm giảm tần suất kích thích. Nếu tình trạng kích thích nhầm lẫn khi ngủ vẫn tiếp diễn, ba mẹ có thể nhẹ nhàng đánh thức trẻ khoảng 15 phút trước thời điểm thông thường kích thích nhầm lẫn sẽ xảy ra.
Đối với một số người bị kích thích nhầm lẫn, uống thuốc có thể là phương pháp được khuyến nghị. Bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn/trẻ cách điều trị thích hợp, chính vì thế đừng ngần ngại thăm khám sớm nhé!
>>>>>Xem thêm: Gối cao su loại nào tốt? Làm sao để chọn gối cao su chất lượng?
Trên đây là thông tin chi tiết liên quan đến hiện tượng kích thích nhầm lẫn sau khi ngủ. Hy vọng bài viết đã phần nào giải đáp các quan tâm của bạn về chủ đề này rồi nhé!
Nguồn tham khảo: https://sleepeducation.org/sleep-disorders/confusional-arousals/
