Chiếu cói là một trong những vật dụng cần thiết trong gia đình người Việt từ xưa đến nay. Ngày nay, cùng với sự phát triển của nhiều loại chiếu, giường, nệm,… khác nhau, chiếu cói vẫn đóng vai trò quan trọng trong gia đình Việt từ nông thôn đến thành thị. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về loại chiếu “quốc dân” này qua bài viết dưới đây nhé!
Bạn đang đọc: Chiếu cói – Tất tần tật về loại chiếu “quốc dân” của người Việt Nam
Contents
1. Nguồn gốc và các làng nghề chiếu cói nổi tiếng tại Việt Nam
Chiếu cói được người Việt sáng tạo ra bằng cách dùng những sợi cỏ cói, phơi khô rồi dệt và liên kết lại bằng sợi đay. Để tăng thêm tính thẩm mỹ cho những chiếc chiếu, người thợ thường nhuộm màu sợi cói hoặc vẽ lên trên đó những hoa văn đặc trưng.
Trước đây, toàn bộ quá trình này đều được làm bằng tay nên giá trị của một chiếc chiếu cói không chỉ nằm ở sản phẩm mà còn nằm ở sự tâm huyết, công sức của người lao động Việt Nam. Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, quá trình sản xuất chiếu cói đã có sự tham gia của máy móc giúp cho chất lượng, mẫu mã của sản phẩm đa dạng và phong phú hơn.
Nghề dệt chiếu cói đã trở thành một trong những nghề truyền thống của Việt Nam mà nhân dân ta luôn bảo vệ và giữ gìn. Những làng nghề chiếu cói tiêu biểu có thể kể đến như:
- Làng dệt Chiếu Hới: Làng dệt này tọa lạc tại tỉnh Thái Bình với truyền thống dệt chiếu lâu đời (tương truyền từ thế kỉ XV đến nay). Hiện làng có khoảng 3000 hộ dân và 80% đều sinh sống bằng nghề dệt chiếu.
- Làng chiếu Nga Sơn: Nhắc đến làng chiếu Nga Sơn tại tỉnh Thanh Hóa, ai ai cũng phải trầm trồ vì sự phát triển vượt bậc của nơi đây. Không chỉ dệt chiếu cói trong nước, người dân nơi đây đã xây dựng thương hiệu “chiếu Nga Sơn” xuất khẩu đến Nhật Bản và nhiều quốc gia khác.
- Làng dệt chiếu cói Bàn Thạch: Một làng nghề dệt chiếu nổi tiếng của Việt Nam tại tỉnh Quảng Nam chính là Bàn Thạch. Về đến nơi đây, bạn sẽ bạn choáng ngợp bởi không gian phơi chiếu. Những chiếc chiếu đầy màu sắc được người dân phơi khắp nơi như phô trương thanh thế của một làng nghề lâu đời.
2. Ưu, nhược điểm khi sử dụng chiếu cói
Mỗi loại chiếu đều có những ưu, nhược điểm riêng. Trước khi chọn mua chiếu cói, bạn nên tìm hiểu trước về ưu, nhược điểm của dòng sản phẩm này để có những lựa chọn chính xác. Ưu điểm của chiếu cói có thể kể đến đó là:
- Tính mát, an toàn: Vì được làm hoàn toàn bằng cói nên loại chiếu này có khả năng thoáng khí tốt, rất mát mẻ khi sử dụng vào mùa nóng. Thành phần nguyên liệu 100% tự nhiên nên bạn sẽ không cần quá lo về phần dị ứng với chiếu khi nằm.
- Giá thành rẻ: Chiếu cói sử dụng nguồn nguyên liệu cói có rất nhiều trong tự nhiên nên sản phẩm này thường chỉ dao động từ 50.000 đồng – 100.000 đồng/chiếc. Đối với những loại chiếu cói cao cấp hơn, được làm bằng máy nên sẽ bền, chắc chắn hơn thì có giá từ 100.000 đồng – 200.000 đồng.
- Dễ dàng vận chuyển, vệ sinh: Một chiếc chiếu cói chỉ có trong lượng từ 1kg – 3kg nên quá trình vận chuyển nó vô cùng dễ dàng. Với thành phần là những sợi cói dẻo dai, bạn có thể gấp, cuộn, gập loại chiếu này rất tiện lợi. Thêm vào đó, khi muốn vệ sinh chỉ cần chà bằng nước xà phòng loãng và phơi trong ngày thì chiếu có thể khô nhanh chóng.
- Đa dạng kích thước: Chiếu cói có rất nhiều kích thước khác nhau như 1mx2m, 1m2x2m, 1m6x1m8,… Loại chiếu 1mx2m phù hợp với sinh viên, học sinh khi nằm giường tầng trong ktx hoặc khi bộ đội hành quân cần đem theo. Loại 1m6x1m8 phù hợp cho gia đình nhỏ sử dụng để nằm hoặc trải ăn cơm. Tùy theo mục đích sử dụng mà bạn có thể lựa chọn kích thước cho phù hợp.
Tuy nhiên, chiếu cói cũng có những nhược điểm sau:
- Dễ ẩm mốc: Chiếu cói khi được sử dụng vào mùa đông ở ngoài Bắc hoặc những nơi có thời tiết ẩm sẽ rất dễ bị nổi mốc. Thêm vào đó, nếu sau khi vệ sinh chiếu và không phơi khô hoàn toàn cũng sẽ khiến chiếu bị mốc, gây hại tới sức khỏe người dùng.
- Có mùi thuốc nhuộm: Vì trong quá trình sản xuất chiếu cói, người thợ phải tẩy chiếu bằng hóa chất sau đó nhuộm màu sợi cói nên khi mới mua về chiếu thường có mùi trong khoảng 1 tuần.Tuy nhiên chỉ cần giặt sạch và phơi khô nhiều lần thì chiếu sẽ hết mùi nhanh chóng.
- Tuổi thọ ngắn: Vì được làm bằng sợi cói và kết nối bằng những dây đay nên chiếu cói thường bị bong, tróc sợi cói nếu sử dụng trong thời gian dài. Đồng thời, nếu tác động mạnh lên chiếu như kéo căng, đập mạnh,… thì sản phẩm cũng dễ dàng bị bung và trở nên lỏng lẻo, không liên kết.
Tuy nhiên, hiện nay các nhà sản xuất cũng đã khắc phục nhược điểm này bằng cách bọc vải ở viền chiếu, giúp chiếu sử dụng được lâu hơn.
Tìm hiểu thêm: So sánh chi tiết gỗ keo và gỗ thông – Loại gỗ nào tốt hơn?
3. Cách sử dụng chiếu cói lâu bền
Dù có tuổi thọ ngắn nhưng nếu biết cách sử dụng và bảo quản thì chiếu cói có thể dùng được đến 1-2 năm. Khi sử dụng chiếu cói, bạn nên lưu ý một số điều sau đây:
- Vệ sinh chiếu: Khi mua về, bạn không nên sử dụng liền mà nên giặt chiếu với nước và phơi ngoài nắng thật khô. Việc này để loại bỏ bớt bụi bẩn và mùi thuốc nhuộm có trên chiếu. Khi chiếu bị dính bẩn, bạn có thể dùng khăn ẩm để lau và phơi lại chiếu. Định kỳ 1 – 2 tháng, bạn nên đem chiếu ra vệ sinh bằng cách giặt với nước và phơi ngoài nắng từ 2 đến 3 tiếng.
Tránh phơi chiếu ngoài nắng quá lâu sẽ khiến sợi cói bị khô, dễ gãy và mất đi sự mịn của chiếu. Hạn chế ngâm chiếu cói trong nước quá lâu, điều này sẽ làm sợi cói mất màu và khi phơi dễ bị giòn, gãy.
- Sử dụng và bảo quản chiếu: Nếu chiếu cói được sử dụng và vệ sinh thường xuyên sẽ tránh được hiện tượng nấm mốc. Vào mùa mưa cần thường xuyên đem chiếu ra ngoài phơi và hạn chế sử dụng những loại đồ ăn, thức uống gây ướt chiếu.
Nếu gia đình bạn ít sử dụng thì có thể bảo quản chiếu bằng cách giặt sạch, phơi khô, đóng vào bọc ni lông và để ở nơi thoáng mát. Khi chiếu bị mốc, bạn có thể giặt chiếu với nước rửa chén hoặc xà phòng pha thật loãng, sau đó phơi ngoài nắng để chiếu trở lại bình thường.
- Tránh để chiếu bị đứt, gãy: Khi gấp chiếu, nên gấp dọc theo chiều sợi chiếu được dệt, mặt trên của chiếu gấp vào bên trong để hạn chế bụi bẩn. Tránh để trẻ em dùng tay bóc các sợi cói trên chiếu hoặc dùng dao cắt những mối liên kết bằng dây đay trên chiếu.
4. Lưu ý khi mua chiếu cói trên thị trường
Để chọn được một chiếc chiếu cói ưng ý cho mình, bạn nên lưu ý đến chất lượng sợi cói. Sợi cói tốt là sợi cói có kích thước nhỏ, trắng ngà, sờ vào có cảm giác mịn. Liên kết giữa các sợi cói và dây đay chắc chắn, phần dây đay hiện lên không quá thô. Khung viền xung quanh chiếu nên chọn loại được bo lại bằng vải để chắc chắn hơn.
Thêm vào đó, hiện nay có nhiều loại chiếu cói đã được xử lý để tránh được ẩm mốc gây ảnh hưởng tới sức khỏe người dùng. Không nên chọn loại chiếu có màu sắc quá sặc sỡ hoặc mùi thuốc nhuộm quá nồng. Những sản phẩm này đã được xử lý qua thuốc nhuộm với liều lượng cao, về lâu dài sẽ ảnh hưởng không tốt cho người sử dụng.
Hiện nay, bạn có thể dễ dàng mua chiếu cói tại chợ hoặc bất kỳ cửa hàng bán chăn, ga, giường, nệm, chiếu nào. Đồng thời bạn có thể mua chiếu cói trên các trang thương mại điện tử phổ biến như Tiki, Lazada, Shopee, Sendo,… Tuy nhiên, hãy cân nhắc kỹ về chất lượng, kích thước, mục đích của chiếc chiếu trước khi mua nhé.
>>>>>Xem thêm: Mách bạn cách trang trí phòng khách đẹp hiện đại 2024
Bài viết trên đây đã cung cấp đầy đủ thông tin về chiếu cói, một sản phẩm quan trọng trong đời sống người Việt. Hy vọng qua đây, bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức hơn khi chọn mua chiếu cói trong thời gian sắp tới.
