Não người có cấu tạo cực kỳ phức tạp và đảm nhận nhiều nhiệm vụ quan trọng, trong đó có việc điều khiển giấc ngủ. Có vô số những thắc mắc liên quan đến vấn đề làm thế nào để bộ não và giấc ngủ kết nối với nhau. Nếu bạn cũng có cùng suy nghĩ này, tại sao không đọc ngay bài viết bên dưới để biết được phần nào của não kiểm soát giấc ngủ và những vấn đề liên quan?
Bạn đang đọc: Khám phá khoa học: Phần nào của não kiểm soát giấc ngủ?
Contents
1. Tìm hiểu sơ lược về bộ não
Bộ não chứa các tế bào thần kinh có nhiệm vụ mang và chuyển tiếp thông tin cảm giác. Có thể nói đây chính là mạng Internet của cơ thể chúng ta, nơi dữ liệu được lưu trữ và các quyết định được đưa ra.
Đó là những lý giải của Bloggiamgia.edu.vn nhằm đơn giản hóa chức năng não bộ. Nhưng thực sự, khoa học thần kinh rất phức tạp và cần nhiều chuyên môn hơn để có thể đưa ra nhận định sâu xa. Do đó, trong bài viết này, Bloggiamgia.edu.vn chỉ có thể miêu tả một phần nào đó dựa trên thông tin có sẵn. Hãy ghi nhớ điều đó khi bạn đọc tiếp.
Bây giờ, chúng ta hãy bắt đầu hành trình bằng cách xác định ba vùng chính của não gồm đại não, tiểu não và thân não.
Đại não là phần lớn nhất của bộ não, chịu trách nhiệm điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, kiểm soát chuyển động, lời nói và lý luận, cũng như quản lý các giác quan của chúng ta.
Điều làm cho đại não trở nên quan trọng là nó cũng chứa hệ viền (Limbic System). Nơi đây có trách nhiệm giám sát quá trình củng cố trí nhớ, học tập và các hoạt động tình dục.
Hệ viền có cấu trúc gồm 2 phần chính là hạch hạnh nhân (Amygdala) và (Hypothalamus). Đặc biệt, đây là bộ phận trong đại não đóng vai trò quan trọng trong cách thức và lý do chúng ta ngủ.
Tiểu não, hay “bộ não nhỏ”, là khu vực nổi bật thứ hai của não được phân chia bởi 2 bán cầu. Nơi đây chứa đầy các tế bào thần kinh tạo ra sóng não, duy trì sự cân bằng và cơ xương.
Cuối cùng, thân não đóng vai trò là cầu nối giữa não và tủy sống. Nó cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo ra các chất có giá trị như serotonin (hormone chính giúp ổn định tâm trạng, cảm giác vui vẻ và hạnh phúc).
Giống như các bộ phận khác, thân não bao gồm ba vùng, cụ thể là não giữa, cầu não và hành não. Các vùng này có chức năng đa dạng từ việc kết nối các chất dẫn truyền thần kinh đến việc báo cho chúng ta biết khi nào cần nôn.
2. Sự liên kết giữa não và giấc ngủ
Có 4 giai đoạn giấc ngủ, thường được chia thành REM (giấc ngủ chuyển động mắt nhanh) và giấc ngủ không REM (NREM), nơi diễn ra giấc ngủ sâu. Hiểu được chức năng của những kiểu ngủ này sẽ giúp chúng ta làm sáng tỏ mối tương quan giữa giấc ngủ và bộ não của con người.
Theo Tiến sĩ Thomas Scammell đến từ Đại học Harvard, tình trạng buồn ngủ có thể bắt đầu từ vùng dưới đồi. Nơi đây chứa các tế bào thần kinh cảm nhận ánh sáng được gọi là nhân siêu chiasmatic hay gọi tắt là SCN.
Sau khi cảm nhận được việc thiết lập lại chu kỳ giấc ngủ, thân não sẽ chuẩn bị cho phần còn lại. Nó khiến các cơ quan khác của cơ thể ngừng hoạt động tạm thời. Quá trình này cũng bao gồm cả việc ngăn các cơ cử động khi chúng ta đang mơ trong giấc ngủ REM.
Một khi nhận được tín hiệu từ SCN rằng đã đến lúc phải nhắm mắt, tuyến tùng sẽ giải phóng melatonin. Chất này có tác dụng tạo điều kiện cho cơ thể buồn ngủ dựa trên lượng ánh sáng của môi trường bên ngoài. Từ đó, các phần của nền trước hoặc phần trước và dưới não sẽ tạo ra một chất khác gọi là adenosine, tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ.
Lúc này, cơ thể chuyển từ trạng thái ít tỉnh táo sang giấc ngủ sâu. Chức năng cơ thể giảm xuống để chuẩn bị cho một ngày mới, với nhịp tim chậm lại và hơi thở trở nên nhịp nhàng hơn.
Trước khi bước vào giấc ngủ REM, con người trải qua giấc ngủ sóng chậm hoặc phần sâu nhất của giấc ngủ NREM. Đây sẽ là khoảng thời gian mà bạn ít có khả năng bị đánh thức nhất. SWS hay giấc ngủ sóng chậm là nơi não thực hiện quá trình củng cố trí nhớ. Đó có thể là lý do khiến bạn khó thức dậy khi ở trạng thái này.
Khi bạn chuyển từ giai đoạn ngủ NREM sang giai đoạn REM, đồi thị tăng sức mạnh và bắt đầu lấp đầy vỏ não với những hình ảnh bao gồm ký ức và suy nghĩ. Về cơ bản, quá trình này giống như bạn đang lướt các video trên Youtube.
3. Cách rèn luyện trí não và ngủ ngon hơn
3.1. Cài đặt lại đồng hồ sinh học
Đồng hồ sinh học hay còn được gọi là nhịp sinh học có tầm ảnh hưởng quan trọng đến giấc ngủ. Cơ thể con người sở hữu bộ đếm thời gian bẩm sinh cho chúng ta biết khi nào nên “tắt nguồn” và đi ngủ. Như đã đề cập trước đó, các nhà khoa học tin rằng vùng dưới đồi đang đảm nhận chức năng này.
Tìm hiểu thêm: Thực đơn smoothies giảm cân siêu ngon, bạn đã biết chưa?
Vậy làm sao để biết cách này có hiệu quả? Xác định tầm quan trọng của việc duy trì giờ đi ngủ đều đặn phù hợp với nhịp sinh học có thể giúp bạn ngủ được nhiều giờ hơn.
Tuy nhiên, thật khó để duy trì một giờ đi ngủ cố định khi có quá nhiều tác nhân gây rối loạn. Chẳng hạn như bạn có thể đọc bài viết này khi đang nằm trên giường và cố gắng để chìm vào giấc ngủ.
Đồng hồ sinh học của chúng ta hoạt động song song với các cảm biến ánh sáng. Nghĩa là chúng ta càng tiếp xúc nhiều với ánh sáng, bộ não sẽ càng khó thuyết phục các bộ phận khác của cơ thể rằng đã đến giờ đi ngủ.
Điều bạn có thể làm là hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ, kể cả điện thoại di động. Làm cho chiếc giường của bạn thoải mái và thư giãn là một cách tuyệt vời khác để thiết lập đồng hồ sinh học.
3.2. Chế độ ăn uống lành mạnh
Tại sao chúng ta lại bàn về giấc ngủ, bộ não và và việc ăn uống cùng lúc? Đơn giản là vì lượng thức ăn bạn nạp vào và bài tiết ra có thể kiểm soát mức độ dễ ngủ hay khó ngủ.
Ăn thực phẩm không lành mạnh như đồ ăn nhiều dầu mỡ, nước ngọt có gas… có thể dẫn đến sản xuất quá nhiều cortisol, một chất quyết định sự tỉnh táo. Nói chung, chúng tôi khuyên bạn nên tránh ăn những thứ đó trước giờ đi ngủ.
>>>>>Xem thêm: 5 cách đơn giản giúp bé ngủ đúng giờ vào buổi tối
3.3. Tập luyện thể dục
Việc luyện tập thể dục điều độ và đúng thời điểm là tốt. Tuy nhiên, nếu bạn thực hiện trước khi đi ngủ thì sẽ để lại những tác dụng phụ, đặc biệt là đối với những người bị rối loạn giấc ngủ.
Làm cho bản thân mệt mỏi để ngủ nhờ chống đẩy hoặc cardio nghe có vẻ tốt về mặt lý thuyết. Nhưng thực tế lại khác xa so với lý thuyết này. Hoạt động thể chất gắng sức có thể dẫn đến tăng huyết áp và làm thay đổi nhiệt độ của cơ thể. Đây là những điều mà đáng lý ra bạn nên tránh trước khi đi ngủ. Nếu phải tập thể dục, hãy tập một giờ trước khi đi ngủ.
- Giấc ngủ ảnh hưởng đến chức năng não bộ như thế nào?
- Não trái não phải phát triển gì? Não trái hay não phải thông minh hơn?
Như vậy, bài viết trên đã cho chúng ta biết được phần nào của não kiểm soát giấc ngủ. Theo dữ liệu được cung cấp trong bài thì mỗi vùng của bộ não đều liên quan mật thiết với giấc ngủ. Việc tập luyện cho bộ não để ngủ ngon hơn là điều vô cùng cần thiết và nên được áp dụng ngay hôm nay.
